De belichtingsdriehoek is een term die vaak wordt gebruikt in de fotografie en verwijst naar de relatie tussen de drie belangrijkste factoren die de belichting van een foto beïnvloeden: sluitertijd, diafragma en ISO-waarde. Door deze drie factoren op de juiste manier te combineren, kun je als fotograaf de gewenste belichting van de foto bereiken.
De sluitertijd
Sluitertijd verwijst naar de tijd die de sluiter van de camera open blijft staan. Daarmee bepaal je hoe lang er licht op de sensor valt. Een langere sluitertijd resulteert in meer licht dat op de sensor valt, waardoor de foto helderder wordt. Een kortere sluitertijd zorgt voor minder licht op de sensor en dus een donkerdere foto. Sluitertijd wordt vaak gemeten in fracties van seconden, bijvoorbeeld 1/60 seconde of 1/1000 seconde.
Het diafragma
Het diafragma verwijst naar de opening in de lens van de camera. Je bepaalt hoeveel licht er door de lens valt en op de sensor terechtkomt. Het diafragma geeft je camera aan met een f-getal, zoals f/2.8 of f/16. Een lage f-stop (zoals f/2.8) betekent dat het diafragma wijd open staat en er meer licht op de sensor valt. Een hogere f-stop (zoals f/16) betekent dat het diafragma kleiner is en er minder licht op de sensor valt.
De ISO-waarde
De ISO-waarde is de gevoeligheid van de sensor voor licht. Hoe hoger de ISO-waarde, hoe gevoeliger de sensor is voor licht en hoe helderder de foto zal zijn. Een hogere ISO-waarde kan echter ook leiden tot meer ruis en minder goede kleuren in de foto. De ISO-waarde geeft je camera aan in getallen, zoals ISO 100 of ISO 3200.
Om de juiste belichting te krijgen, moet de belichtingsdriehoek (sluitertijd, het diafragma en de ISO-waarde) in balans zijn voor de lichtsituatie. Als je bijvoorbeeld een snelle sluitertijd gebruikt om een bewegend onderwerp te bevriezen, moet je het diafragma mogelijk aanpassen om voldoende licht op de sensor te laten vallen. Of als er weinig licht is en een hogere ISO-waarde nodig is om de foto helder genoeg te maken, kan er ruis ontstaan en moet je mogelijk de sluitertijd en het diafragma aanpassen om de ruis te verminderen.
Het begrijpen van de belichtingsdriehoek is belangrijk voor elke fotograaf die controle wil hebben over de belichting van zijn of haar foto’s. Het kan enige tijd en oefening vergen om de juiste balans te vinden tussen sluitertijd, diafragma en ISO-waarde, maar als je eenmaal begrijpt hoe ze samenwerken, kun je creatieve keuzes maken om je foto’s er precies zo uit te laten zien als je wilt.