Heb je het al eens meegemaakt? Je probeert een perfecte compositie te maken, stelt scherp met de ontspanknop half ingedrukt, en nét wanneer je afdrukt, heeft je camera ineens iets anders scherpgesteld dan jij wilde. Frustrerend, toch? Gelukkig is daar een oplossing voor, en die heet Back Button Focus. Een slimme instelling die je meer controle geeft over je scherpstelling – en als je het eenmaal geprobeerd hebt, wil je waarschijnlijk nooit meer terug.
Wat is Back Button Focus?
Back Button Focus (BBF) is een manier van scherpstellen waarbij je de autofocus loskoppelt van de ontspanknop (die je normaal half indrukt om scherp te stellen). In plaats daarvan wijs je een aparte knop op de achterkant van je camera toe om scherp te stellen – meestal de knop met AF-ON of AE-L/AF-L.
Dat klinkt als een kleine verandering, maar het maakt een wereld van verschil in hoe je je camera gebruikt. Je bepaalt zélf wanneer je scherpstelt, en dat zorgt voor snelheid, precisie en vrijheid.
Voordelen van Back Button Focus
In het begin voelt het misschien een beetje onwennig. Je moet even afleren dat je met de ontspanknop scherpstelt. Maar geef het een kans. Hier zijn de belangrijkste redenen waarom ik zo’n fan ben van Back Button Focus:
1. Back Button Focus geeft volledige controle over het scherpstellen
Met de Back Button Focus kun je scherpstellen wanneer jij dat wilt, en het daarna met rust laten. Dat betekent dat je niet telkens opnieuw hoeft scherp te stellen als je je compositie verandert. Stel scherp op je onderwerp, laat de knop los, en je kunt blijven componeren en afdrukken zonder dat de focus verspringt.
2. Perfect voor bewegende onderwerpen
Gebruik je continue autofocus (AF-C)? Dan kun je met de Back Button Focus het onderwerp blijven volgen zolang je de achterste knop ingedrukt houdt. Zodra je hem loslaat, stopt de autofocus. Geen gedoe meer met het half indrukken van de ontspanknop terwijl je ook probeert een actie vast te leggen. Ideaal voor sport, wildlife en alles wat beweegt.
3. Sneller reageren
Als je onderwerp plotseling opduikt of verandert, kun je sneller reageren. Doordat scherpstellen en afdrukken los van elkaar staan, verlies je minder tijd aan ‘herfocussen’. Dit maakt Back Button Focus ook populair bij trouwfotografen (zoals ik vroeger!), straatfotografen en vogelaars.
4. Combinatie van enkelvoudige autofocus en continu autofocus
Normaal moet je kiezen tussen AF-S (single shot) en AF-C (continue autofocus). Met BBF kun je eigenlijk beide tegelijk gebruiken: druk je de achterste knop kort in, dan is het alsof je AF-S gebruikt. Houd je hem ingedrukt, dan werkt het als AF-C. Super flexibel! Je kunt je camera dus gewoon op AF-C laten staan.
Hoe stel je Back Button Focus in?
Elke camera is nét even anders, maar het idee is altijd hetzelfde: je koppelt de autofocus los van de ontspanknop, en wijst hem toe aan een knop achterop je camera. Meestal gaat dat zo:
- Zoek in je menu naar de autofocus-instellingen Bij Canon vind je dit vaak onder Custom Functions. Bij Nikon zit het onder Toewijzing knoppen of AF-instellingen. Bij Sony, Fujifilm en andere merken werkt het vergelijkbaar.
- Zet ‘AF met ontspanknop’ uit Dit voorkomt dat de camera nog scherpstelt als je de ontspanknop indrukt.
- Ken de autofocus toe aan een andere knop Meestal is dat AF-ON of AE-L/AF-L, maar je kunt ook een andere programmeerbare knop gebruiken als je dat fijner vindt.
- Probeer het uit! Het voelt in het begin een beetje alsof je met je camera moet leren fietsen. Je denkt continu na over die extra knop. Maar na een paar dagen wil je niet anders meer.
Om je op weg te helpen heb ik hieronder een aantal video’s die uitleggen hoe je de Back Button Focus instelt bij verschillende merken.
Voor wie is de Back Button Focus?
Iedereen die meer controle wil over zijn of haar fotografie. Maar het is extra interessant voor:
- Sport- en actiefotografen – omdat je sneller kunt reageren en de focus beter kunt volgen
- Wildlife- en vogelfotografen – omdat je kunt ‘locken’ op een onderwerp of juist blijven volgen
- Portretfotografen – omdat je gemakkelijk opnieuw kunt componeren zonder opnieuw scherp te stellen
- Straatfotografen – omdat je razendsnel kunt reageren op momenten
- Iedereen die gefrustreerd is door verspringende autofocus – dat zegt eigenlijk genoeg 😉
Heeft de Back Button Focus ook nadelen?
Eerlijk is eerlijk: er zijn een paar dingen om rekening mee te houden.
- Je moet eraan wennen – vooral als je al jaren met de ontspanknop werkt. Het kost een paar dagen om je spiergeheugen om te trainen.
- Je vergeet het soms – zeker in het begin druk je op de ontspanknop en denk je: “Waarom stelt hij niet scherp?!” Geen paniek, dat hoort erbij.
- Niet alle camera’s zijn even flexibel – bij oudere of eenvoudigere modellen kun je soms niet zelf kiezen welke knop je toewijst, of zijn de knoppen minder goed bereikbaar.
Maar… die nadelen verdwijnen snel als je het onder de knie krijgt.
Mijn eigen ervaring met het gebruik van de Back Button Focus
Toen ik Back Button Focus voor het eerst probeerde, voelde het wat onwennig. Dan heb je af en toe wel eens dat je denk dat je camera niet scherp stelt. En dat klopte dan ook want ik vergat de knop van de Back Button Focus in te drukken. Maar het went al snel. Ik vind het vooral fijn dat je niet meer je scherpstelpunt hoeft te verplaatsen. Ik gebruik altijd het middelste scherpstelpunt, stel scherp met de Back Button Focus door de knop kort in te drukken. Daarna laat ik de knop los en verander de compositie. Dat vind ik makkelijker dan het scherpstelpunt telkens te verplaatsen.
Ik moet er wel bij zeggen dat ik deze functie niet op alle camera’s gebruik. Op een systeemcamera werkt het prettig maar ik werk ook wel eens met de Leica DLUX 8. Een compacte camera en hoewel er wel Back Button Focus mogelijk is, gebruik ik het p die camera niet. De knop is daarvoor te klein en niet handig geplaatst. Ik moet mijn duim naar de knop forceren om erbij te kunnen.
Conclusie: even wennen maar daarna meer controle
Met het gebruik van de Back Button Focus zul je geen mooiere foto’s maken. Maar je krijgt wel meer controle over de autofocus en dus over de scherpte van je foto. Het is prettig dat het scherpstellen en het maken van de foto twee losse handelingen zijn. Het vergt wat gewenning maar je wilt niet meer terug als je er gewent aan bent geraakt. Ik zou het dus een kans geven en het gewoon een tijdje proberen. Je kunt altijd nog terug naar het traditionele scherpstellen met de ontspanknop.
