Fotograferen met een flitser: Voor sommigen heel vanzelfsprekend en anderen proberen het flitsen zo veel mogelijk te voorkomen. Wanneer je regelmatig binnen fotografeert dan moet je er haast wel eentje in je gereedschapskist hebben. Want hoewel camera’s steeds beter om kunnen gaan met weinig licht, met een flitser maak je toch vaak betere foto’s in donkdere omstandigheden. Mits je weet hoe je flitser werkt en hoe je je camera kunt instellen. Veel voorkomende problemen met flitsen zijn een te harde belichting, zwarte achtergronden en ‘platte’ foto’s. In dit blog vertel ik je alles over hoe je het beste uit je flitser kunt halen en de veel voorkomende problemen kunt vermijden zodat jij kunt flitsen als een pro.
Wanneer gebruik je een flitser?
De keuze om een flitser te gebruiken, of niet, hangt af van de specifieke situatie en het gewenste resultaat. Er zijn echter enkele veelvoorkomende scenario’s waarin het gebruik van een flitser je foto flink kan verbeteren. Ten eerste, bij weinig omgevingslicht, zoals ’s avonds of in donkere binnenruimtes, kan een flitser essentieel zijn om voldoende licht op het onderwerp te werpen en details vast te leggen zonder dat de foto wazig wordt door bewegingsonscherpte. Ook in situaties met veel tegenlicht, waarin het onderwerp in de schaduw valt, kan een flitser helpen om het verschil in helderheid tussen het onderwerp en de achtergrond te verminderen, waardoor een gebalanceerde belichting ontstaat.
Daarnaast is de flitser handig bij het vastleggen van portretten, waarbij het helpt om harde schaduwen te verzachten en de gezichtskenmerken van het onderwerp te accentueren. Kortom, de flitser is een veelzijdig hulpmiddel dat in tal van situaties kan worden ingezet om de kwaliteit van je foto’s te verbeteren.
Flitslampen voor fotografie
Naast flitsers kun je ook fotograferen met continu licht. In plaats van flitsers gebruik je lampen die continu je onderwerp belichten. Deze blog gaat vooral over flitsers maar toch is het ook goed om het verschil tussen de flitser en het continulicht te weten.
Het grote voordeel van een gewone flitser is dat deze veel meer licht uitstraalt dan een lamp flitslamp voor continu licht. In de onderstaande video zie je een vergelijking tussen een flitslamp en een flitser. Ze hebben een enorm verschil in power.
Doordat een flitser veel meer licht uitstraalt dan een lamp heb je een paar technische voordelen. Hoe meer licht er op je onderwerp valt, hoe beter je camera je onderwerp kan vastleggen. De kleuren zijn mooier en je hebt minder ruis. De flitsers zijn vaak zo krachtig dat je de camera prima op de laagste ISO-instelling kan zetten. Je hebt dan de hoogste beeldkwaliteit en de beste kleurweergave. Met een flitser heb je dus een hogere beeldkwaliteit dan bij continu licht.
Een ander voordeel is dat een flits veel korter is dan de sluitertijd van je camera. Dat wil zeggen dat je bewegingen beter kunt bevriezen. Wanneer je een stilleven aan het fotograferen bent, maakt dit voordeel geen verschil. Maar wanneer je een vallende druppel wilt vastleggen, dan ben je in het voordeel met een flitser. De flitsduur is afhankelijk van het vermogen van de flitser. Bij een lager vermogen duurt een flits korter. En wat is kort? Een flits op laag vermogen duurt ongeveer 1/40.000e seconde. Soms wat korter of langer. Het ligt eraan welke flitser je gebruikt. Dat is aanzienlijk korter dan de kortste sluitertijd van je camera die vaak niet korter is dan 1/8.000e seconde. Snelle bewegingen, zoals een vallende druppel, kun je dan beter bevriezen.
Buiten fotograferen met een flitser
Ook buiten kun je prima fotograferen met flits. Vaak is daar voldoende licht maar komt het niet altijd van de goede richting. Met een flitser heb je meer de controle waar het licht vandaan komt. Zo kun je een flitser gebruiken voor het verminderen van schaduwen op een zonnige dag. De harde, contrastrijke schaduwen die door fel zonlicht worden veroorzaakt, kunnen de details en de gezichtsuitdrukkingen van je onderwerp verbergen. Door de flitser te gebruiken om invullicht toe te voegen, kun je deze schaduwen verzachten en een meer gebalanceerde belichting creëren.
Net als wanneer je binnen flitst, kun je ook buiten onderwerpen bevriezen met een flits. Zeker in combinatie met een lange sluitertijd geeft dat een interessant effect. Bij de onderstaande foto van Chris Froome, tijdens de profronde van Stiphout in 2013, heb ik een redelijk lange sluitertijd van 1/100e seconde gebruikt. Toch heb ik zijn snelheid kunnen bevriezen door het flitslicht. Het flitslicht duurt namelijk veel korter dan de sluitertijd. Dit effect kun je alleen krijgen door te flitsen en wanneer er weinig of geen omgevingslicht is.
Fotograferen met een flitser zul je het vaakst binnen doen. Vaak is het daar wat donkerder en kun je beter uit de voeten dan met het bestaande kunstlicht. Binnen flitsen vergt wat oefening. Maar met de onderstaande technieken moet het lukken om een mooie foto te maken met je flitser.
Wanneer je binnen fotografeert, kun je het beste gebruik maken van een externe flitser die ook wel reportageflitser genoemd wordt. Deze flitser zet je boven op je camera door hem op de hotshoe van je camera te monteren. Vergelijken met een ingebouwde flitser die veel camera’s hebben, heeft een externe flitser veel meer flitsvermogen en kun je de flitskop draaien om het licht te sturen.
Vaak is het mooi om indirect te flitsen. Daarbij richt je de flitser naar een muur of plafond. Daarmee voorkom je hard licht en een ‘platte’ foto. Door indirect te flitsen maak je een zachte schaduw die er natuurlijker uit ziet en zorgt voor meer dieptewerking.
Fotograferen met flits werkt vaak erg mooi bij portretfotografie. Hieronder een paar inspirerende voorbeelden van flitslicht bij portretfotografie. Hieronder zijn enkele voorbeeldsituaties waarin flitslicht effectief kan worden ingezet.
Portretten bij fel zonlicht
Op een zonnige dag kunnen harde schaduwen en contrastrijke lichtomstandigheden uitdagend zijn voor portretfotografie. Hier kan een flitser worden gebruikt als invullicht om de schaduwen op het gezicht van het onderwerp te verzachten en de details te behouden.
Portretten bij weinig licht
In donkere binnenruimtes, zoals bij evenementen of feesten, kan een flitser essentieel zijn om voldoende belichting op het onderwerp te werpen zonder de sfeer van de locatie te verstoren. Eigenlijk geldt dit voor alle fotografie die binnen plaats vind.
Verschillende soorten flitsers
Er zijn verschillende soorten flitsers beschikbaar. Eerder noemde ik al de externe reportageflitser en de ingebouwde flitser. Maar er is meer keus. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende flitsers met hun belangrijkste voor- en nadelen.
Ingebouwde flitser
De meeste digitale camera’s hebben een ingebouwde flitser, wat handig is voor spontane foto’s en situaties waarin je geen externe flitser bij de hand hebt. Een nadeel van de ingebouwde flitsers is dat ze over het algemeen minder krachtig zijn en kunnen harde schaduwen creëren. Ze zijn niet geschikt voor professionele portretten of situaties met grote afstanden.
Externe flitser of reportageflitser
Een externe flitser, ook wel reportageflitser of speedlight genoemd, biedt meer kracht en flexibiliteit dan ingebouwde flitsers. Ze kunnen in verschillende richtingen worden gekanteld en gedraaid om het licht te sturen, en sommige modellen ondersteunen draadloze triggers voor off-camera flitsen. Hoewel een externe flitser veelzijdig is, kunnen ze kostbaar zijn en vereisen ze meestal aparte batterijen. Ze kunnen ook groot en zwaar zijn, wat draagbaarheid beperkt.
Ringflitser
Ringflitsers zijn ideaal voor close-up fotografie, zoals macro- of portretfotografie, omdat ze een gelijkmatige en schaduwvrije belichting rond het onderwerp creëren. Ze zorgen voor opvallende reflecties in de ogen en verminderen harde schaduwen. Deze flitsers zijn over het algemeen minder geschikt voor grotere onderwerpen of omgevingen. Ze kunnen ook duurder zijn en beperkt zijn tot specifieke toepassingen. Hieronder zie je de Godox ML150III.
Continu licht
Lampen produceren continu licht in plaats van flitslicht, wat handig is voor video-opnames en langzamere sluitertijden. Ze zijn vaak energiezuinig en draagbaar. Bovendien zie je meteen het resultaat met het blote oog. Ze hebben meestal (veel) minder kracht dan traditionele flitsers en kunnen minder geschikt zijn voor snelle actie momenten.
Instellen van de ISO, diafragma en sluitertijd
Je hebt nu gelezen over de verschillende soorten flitser en hoe je deze kunt inzetten. Om de flitsers goed te gebruiken, moet je ook iets weten over de instellingen van je camera. Als deze niet goed staan, kan dat ongewenste resultaten opleveren. Zoals bijvoorbeeld dondkere achtergronden of overbelichte foto’s.
Het begrijpen en beheersen van de instellingen van ISO, diafragma en sluitertijd (belichtingsdriehoek) is cruciaal wanneer je met flitslicht werkt, omdat deze instellingen direct van invloed zijn op de algehele belichting en het uiteindelijke resultaat van je foto. Hieronder een uitleg waarom je rekening moet houden met deze instellingen bij het flitsen met suggesties voor de beste instellingen.
ISO-instelling bij flitsen
De ISO-waarde bepaalt hoe gevoelig je camera is voor licht. Een hogere ISO-waarde maakt je camera gevoeliger voor licht, maar kan leiden tot meer ruis in je foto’s.
Bij gebruik van flitslicht kun je meestal een lage ISO-waarde (bijvoorbeeld ISO 100 of 200) gebruiken, omdat het flitslicht de belangrijkste lichtbron is en zorgt voor voldoende belichting. Dit minimaliseert ruis en zorgt voor scherpere beelden. Met de ISO bepaal je ook de balans tussen flits- en omgevingslicht. Vind je dat het flitslicht te veel overheerst en wil je wat meer bestaand omgevingslicht in je foto? Zet de ISO dan wat hoger. Je flitser hoeft dan met minder power te flitsen om toch een goed belichte foto te krijgen.
In het onderstaande voorbeeld is alleen de ISO instelling veranderd. Bij een lagere ISO is er minder omgevingslicht zichtbaar en moet de flitser meer licht afgeven. Bij de foto met de hoge ISO zie je duidelijk dat de lamp in de achtergrond aa staat. Bij de eerste foto stond deze ook aan maar dat is niet meer te zien door de krachtige flits.
Diafragma-instelling bij flitsen
Het diafragma regelt de hoeveelheid licht die door de lens de camera binnenkomt en heeft invloed op de scherptediepte. Dus hoeveel van de foto scherp is.
Een gemiddelde diafragmaopening, zoals f/5.6 of f/8, is vaak geschikt bij gebruik van flitslicht. Dit biedt een redelijke scherptediepte, wat handig is bij portretfotografie, terwijl het de lens open genoeg houdt om voldoende licht binnen te laten voor een goede belichting. Net als bij de ISO-instelling, regen je hiermee ook de balans tussen flitslicht en bestaand licht. Door de diafragma verder open te zetten, zal er in verhouding meer omgevingslicht op de foto te zien zijn en zal het flitslicht minder snel overheersen.
Sluitertijd bij flitsen
De sluitertijd bepaalt hoe lang de sensor wordt blootgesteld aan licht. Toch is de sluitertijd niet van invloed op de hoeveelheid power die je nodig hebt van een flits. Wanneer het volledig donker is, maakt het voor de belichting niet uit of je een sluitertijd hebt van 1 seconde of 1/200 seconde. Dat komt omdat de flits altijd korter is dan de sluitertijd. Dus ook met een kortere sluitertijd valt er net zo veel flitslicht op de sensor als met een lange sluitertijd.
In de onderstaande video leg ik je uit hoe de instellingen van je camera van invloed zijn op het balans tussen flitslicht en omgevingslicht.
Fotograferen met flitser tips
Fotograferen met een flitser kan uitdagend zijn, maar met de juiste tips en technieken kun je de kracht van flitslicht volledig benutten. Hier zijn enkele waardevolle tips voor succesvol flitsen.
Maak bewust een keuze tussen hard of zacht licht
Harde flitslichten kunnen schaduwen en veroorzaken. Om de schaduwen te verzachten kun je een paraplu of softbox gebruiken. Voor een meer dramatisch effect, kan het ook logischer zijn om juist hard licht te gebruiken. Denk goed na over welk soort licht het beste past in de setting die je wilt gaan fotograferen.
Experimenteer veel met de instellingen
Varieer de hoek en de positie van de flitser om te zien welke belichting het beste werkt voor je onderwerp. Dit kan dramatische effecten creëren en de uitstraling van je foto’s verbeteren. Hoe vaker je flitst, des te beter je er in wordt.
Gebruik de flitscompensatie
Heb je het gevoel dat je flitser te veel of te weinig licht afgeeft? Sommige camera’s bieden flitscompensatie, waarmee je de flitskracht kunt aanpassen zonder de algemene belichting te beïnvloeden. Dit is handig om kleine aanpassingen in de belichting te maken.
Laat je inspireren
Oefening baart kunst bij flitsfotografie. Experimenteer, maak aantekeningen van je instellingen en bekijk je resultaten kritisch. Door ervaring op te doen, zul je snel je flitsvaardigheden verbeteren.
Met deze tips in gedachten kun je je flitsvaardigheden aanscherpen en je fotografische mogelijkheden uitbreiden. Flitsen kan een krachtig hulpmiddel zijn om je creatieve visie tot leven te brengen en de kwaliteit van je foto’s te verbeteren.
Lijkt het je leuk om eens een workshop flitsfotografie te volgen? Dat komt goed uit. We hebben een online workshop over flitsfotografie die je kunt bekijken als lid van onze fotoclub. Maak vandaag nog een gratis proefaccount aan.