Architectuurfotografie klikt simpel. Je maakt met je camera foto’s van gebouwen. “Wat kan daar nou mis gaan”, zul je misschien denken. Architectuurfotografie is minder simpel dan je wellicht denkt. Maar als je de techniek beheerst en een goed oog voor detail hebt, dan is architectuurfotografie één van de leukste disciplines binnen de fotografie. In dit blog lees je alles wat je moet weten om de mooiste foto’s te maken van uiteenlopende gebouwen en welke fouten je moet zien te voorkomen.
Wat is architectuurfotografie?
Architectuurfotografie is een vorm van fotografie die zich richt op het vastleggen van architectonisch interessante gebouwen. Je gaat als fotograaf op zoek naar de schoonheid, vormen en details van gebouwen die je op een artistieke en esthetische manier in beeld brengt. Met architectuurfotografie kun je verschillende kanten op gaan. Variërend van het vastleggen van monumenten en historische gebouwen tot het verkennen van moderne en futuristische architectuur. En wat dacht je van urbex fotografie? Urbexfotografen bezoeken verlaten gebouwen die in de vergetelheid zijn geraakt en sterk aan het aftakelen zijn. Misschien wel een van de leukste en spannendste vormen van architectuurfotografie.
Bij elk soort gebouw dat je voor de lens hebt, geldt dat je veel speelruimte hebt hoe je het gebouw in beeld brengt. Denk aan licht, schaduw, vorm, kleur, contrast of standpunt. Allemaal zaken waar je bewust een keuze in moet maken voor jouw perfecte architectuurfoto. En te weinig nadenken over die mogelijkheden is wat mij betreft één van de grootste valkuilen. Je wilt natuurlijk niet thuiskomen met dezelfde amateurfoto’s als die op Google Afbeeldingen staan… Je wilt andere mensen verrassen met je foto’s. Als je dat met veel plezier en voldoening lukt, dan heb je de essentie van architectuurfotografie te pakken.
Architectuur foto's
Hieronder een opsomming van wat je moet weten om de echte ‘wauw’ foto’s te maken van gebouwen.
Een goede voorbereiding is het halve werk
Voorbereiding is essentieel bij architectuurfotografie, om het maximale uit elke fotoshoot te halen. En dat begint al thuis achter de computer. Begin met een kort onderzoek naar het gebouw dat je wilt fotograferen. Leer over de geschiedenis, architectonische stijl en unieke kenmerken, zodat je een beter begrip hebt van hoe je het fotograferen van het gebouw kunt benaderen. Bekijk foto’s van andere fotografen die hetzelfde gebouw hebben vastgelegd om inspiratie op te doen. Online tools zoals Instagram en Pinterest kunnen je daarbij helpen. Maar probeer ook je eigen creatieve visie te behouden.
Een ander belangrijk punt dat je zeker niet mag vergeten bij architectuurfotografie, is het controleren van de weersverwachting. Verschillende weersomstandigheden hebben verschillende sferen en mogelijkheden voor het fotograferen van een gebouw. Let daarbij ook op de stand van de zon, zodat deze gunstig staat. Een gebouw kun je natuurlijk niet draaien, maar je kunt wel kiezen of je de foto in de ochtend of middag maakt. Zo heb je als fotograaf zelf de keuze waar het licht vandaan komt.
De kracht zit in de eenvoud
Bij het maken van mooie architectuurfoto’s geldt vaak het motto: less is more. De kracht van eenvoudige composities kan niet worden onderschat. Ons brein is dol op eenvoudige vormen en lijnen. Een geordend beeld heeft vaak een fijnere kijkervaring dan een rommelig beeld. Vermijd overbodige afleidingen zoals geparkeerde auto’s en creëer beelden met strakke lijnen, waardoor de architectonische details worden benadrukt en een gevoel van rust en eenheid ontstaat. Kijk eventueel of je symmetrie kunt toepassen.
Overweeg om de HDR-techniek toe te passen
High Dynamic Range (HDR) is een techniek waarbij meerdere belichtingen worden gecombineerd om een breed dynamisch bereik te bereiken. Bij architectuurfotografie kan HDR nuttig zijn bij het vastleggen van details in zowel de schaduwen als in de hooglichten van een gebouw, vooral in situaties met sterk contrastrijke verlichting. HDR stelt je in staat om een gebalanceerde belichting te bereiken en alle nuances van het gebouw te tonen, waardoor de foto’s levendiger en realistischer worden.
Ga opzoek naar het beste licht
Licht speelt een cruciale rol in architectuurfotografie. Het ideale licht kan de structuur, vormen en texturen van een gebouw versterken en slechte belichting kan dit juist afzwakken. Fotografeer tijdens het gouden uur – vlak voor zonsopgang en net na zonsondergang – wanneer het licht warm en zacht is en lange schaduwen creëert. Dit voegt diepte en dimensie toe aan je architectuurfoto’s. Speel met contrast en schaduw om dramatische effecten te bereiken en de visuele impact van het gebouw te vergroten.
Beste camera voor architectuurfotografie
In principe kun je met elke camera goede architectuurfoto’s maken. Dus ook met de camera die je al hebt. Ben je op zoek naar een nieuwe camera en fotografeer je graag architectuur? Dan kun je op het volgende letten:
Full frame camera
Bij architectuurfotografie komen twee situaties vaak voor. Er is vaak weinig licht en er is een groot verschil tussen donker en licht. Zeker wanneer je in de zon fotografeert. Er zit dan een groot verschil tussen de lichtste partijen, zoals een wolk in de lucht en de donkerste stukken in de schaduwen. Camera’s met een full-frame beeldsensor kunnen dit contrast beter overbruggen dan camera’s met een kleinere beeldsensor. Ze hebben een groter zogeheten ‘dynamisch bereik’. Een camera met een full-frame beeldsensor is daarom de beste optie voor architectuurfotografie.
Live view
Daarnaast kan een camera met live view-functionaliteit en een kantelbaar scherm handig zijn om gemakkelijk composities te controleren en te wijzigen, vooral bij het fotograferen vanuit lage of hoge standpunten. Ook wanneer je vanaf een statief werkt heeft een kantelbaar scherm een groot voordeel.
De beste lens voor architectuurfotografie
De keuze voor een objectief is een belangrijke keuze. Belangrijker dan de camera die je gebruikt. Hieronder een overzicht van de meest gebruikte lenzen voor architectuurfotografie:
Groothoeklens
Er zijn veel soorten objectieven maar meestal gebruik je bij architectuurfotografie een groothoeklens. Groothoeklenzen zijn populair in architectuurfotografie omdat je daarmee de mogelijkheid hebt om een breed perspectief vast te leggen. Vaak hebben de (extreme) groothoeklenzen een brandpuntsafstand van tussen de 10 mm en 35 mm. Deze zijn prima geschikt voor architectuurfotografie.
Tilt-shift objectief
Een tilt-shift lens, ook wel perspectiefcorrectielens genoemd, is een speciaal type lens dat vaak door professionele architectuurfotografen gebruikt wordt. Wat deze lens onderscheidt van traditionele lenzen is de mogelijkheid om de lens onafhankelijk te kunnen kantelen (tilt) en verschuiven (shift) ten opzichte van de camera. Deze functies maken het mogelijk om perspectieven te corrigeren en vervormingen te minimaliseren, wat vooral handig is bij het fotograferen van gebouwen en architectonische structuren.
Bij architectuurfotografie kunnen gebouwen, vooral als ze vanuit een laag standpunt worden gefotografeerd, convergerende lijnen vertonen. Dit wordt ook wel perspectivische vertekening of het “keystone-effect” genoemd, waarbij verticale lijnen naar boven toe samenkomen. Een tilt-shift lens kan dit effect corrigeren door de lens verticaal te kantelen, waardoor de lijnen parallel blijven en het gebouw er natuurlijker uitziet.
Ook kan een tilt-shift lens worden gebruikt om een creatieve twist aan je foto’s te geven. Door de lens te kantelen, kan de fotograaf een specifiek deel van het beeld scherpstellen, terwijl de rest onscherp wordt, wat een miniatuur-effect creëert. Dit tilt-effect kan worden gebruikt om een bijzondere en bijna speelgoedachtige uitstraling aan stadsgezichten te geven, waardoor het lijkt alsof je de foto in Madurodam gemaakt hebt.
In onderstaande video legt architectuurfotograaf Bart van vlijmen uit hoe een tilt-shift objectief werkt.
Een tilt-shift lens is zeer geschikt voor architectuurfotografie door de mogelijkheid om perspectief te corrigeren, convergerende lijnen te minimaliseren, scherptediepte te controleren en realistische composities te creëren. Het nadeel van deze lens is de prijs. Vaak beginnen dit soort lenzen rond de € 3.000,-. Maar gelukkig worden deze lenzen, mede door de hoge prijs, ook bij veel camera verhuurders aangeboden.
Gelukkig zijn er nog meer methoden om perspectivische vertekening te voorkomen zonder een tilt-shift objectief te gebruiken. In onderstaande video zie je hoe je dat kunt doen.
Beste compositie voor architectuur foto’s
Een goede compositie vinden is misschien wel een van de grootste uitdagingen in de architectuurfotografie. Een gebouw dat op het eerste gezicht niet zo interessant lijkt, kan toch een verrassende foto opleveren. Het is een kwestie van goed kijken en op zoek gaan naar de interessante elementen. Vaak kun je een foto aanzienlijk verbeteren door juist bepaalde zaken niet op de foto te zetten zodat er meer ruimte is voor verbeelding bij de kijker. Hieronder een paar composities die je wellicht inspireren.
Perspectief
Je moet als fotograaf op zoek gaan naar ongebruikelijke hoeken en standpunten. Het maakt je beeld vaak een stuk interessanter dan wanneer je vanaf ooghoogte fotografeert. Fotograferen vanuit lage of hoge standpunten kan een dramatisch effect creëren of juist desoriënterend werken, zodat het vragen oproept bij de kijker.
Symmetrie
De symmetrische compositie is een veelgebruikte techniek om een gevoel van rust in de foto te creëren. Wanneer een gebouw een symmetrische structuur heeft, kan het gebouw in het midden van het frame worden geplaatst om de aandacht van de kijker te trekken en een gevoel van stabiliteit en elegantie over te brengen. De centrale as werkt als een natuurlijk focuspunt. Het menselijke brein is dol op eenvoud en met symmetrie breng je die eenvoud in in je foto.
Kader in kader effect
Het ‘kader in kader’ effect is een veelgebruikte compositie in de fotografie en ook goed te gebruiken bij architectuurfotografie. Bij deze techniek maak je een soort frame met elementen zoals ramen, deuropeningen of bogen waar je dan doorheen fotografeert. Je onderwerp bevindt zich dan in dit frame. Dit creëert dieptewerking en helpt de aandacht te vestigen op het centrale onderwerp: het gebouw zelf.
Leidende lijnen
Leidende lijnen zijn lijnen in het gebouw of in de omgeving die de aandacht van de kijker sturen. Ze leiden de aandacht naar het onderwerp in de foto. Deze lijnen zijn vaak geen letterlijke lijnen maar mee denkbeeldige lijnen die je kunt zien in bijvoorbeeld paden, wegen of hekken. Zo kun je het oog van de kijker sturen naar het belangrijkste onderwerp in je foto en is je foto minder snel een rommelig ‘zoekplaatje’.
Open of gesloten kader
Over verbeelding gesproken. Je kunt de verbeelding van de kijker ook triggeren door een foto te maken van het gebouw met een open kader. Wat is dan precies een open kader? En wat is een gesloten kader?
Een foto heeft een gesloten kader als het onderwerp van de foto wordt geplaatst in een omgeving met veel ‘lege’ ruimte eromheen. In een gesloten kader laat de fotograaf bewust extra ruimte om het onderwerp heen, waardoor het onderwerp in het midden of aan de rand van het beeld kan worden geplaatst. Deze techniek is effectief om het onderwerp te isoleren en de aandacht van de kijker volledig naar het onderwerp te trekken. De lege ruimte in de compositie kan dienen om de nadruk te leggen op de emoties, details of de schoonheid van het onderwerp. Het overgrote deel van de gemaakte foto’s heeft een gesloten kader.
Bij een open kader is er geen lege ruimte rondom het onderwerp. Het onderwerp loop verder buiten de kaders van de foto. En dat levert vaak een interessant beeld, omdat het informatie weg laat. Zo kun je vaak niet meer zien hoe groot iets is of wat de context van het onderwerp is. Het is een beeld dat vaak vragen oproept bij de kijker. In onderstaand voorbeeld zie je wat het verschil is tussen een open en gesloten kader.
Minimalisme
Het uit beeld houden van onnodige elementen in het frame zorgt ervoor dat de kijker zich volledig kan richten op de architectonische schoonheid en structuur van het gebouw. Minimalisme helpt bij het creëren van foto’s met strakke lijnen, heldere vormen en een gevoel van rust, waardoor de architectonische details beter tot hun recht komen. Vaak zitten er weinig verschillende kleuren in een minimalistische foto of is deze zelfs helemaal zwart-wit.
Nabewerking architectuur foto's
Beeldbewerking is behoorlijk essentieel bij architectuurfotografie. Het geeft je de mogelijkheid om de belichting, kleuren, contrast en scherpte van je foto’s te verfijnen, waardoor je de gewenste sfeer en esthetiek kunt bereiken. Met subtiele bewerkingen kun je ongewenste afleidingen verwijderen en de focus op de belangrijkste elementen van het gebouw leggen.
De beste fotolocaties voor architectuurfotografie
Hieronder een overzicht van de mooiste fotolocaties voor architectuurfotografie in Nederland. Er zijn er natuurlijk nog meer, maar wie weet raak je geïnspireerd door de onderstaande foto’s.
Erasmusbrug
Deze futuristische en opvallende brug is een symbool van de moderne architectuur in Rotterdam. Met zijn elegante boog en unieke ontwerp biedt de Erasmusbrug talloze mogelijkheden om te experimenteren met lijnen en perspectieven. Vooral tijdens zonsondergang is de Erasmusbrug prachtig om te fotograferen. Dan wordt de brug namelijk verlicht en reflecteert hij prachtig in het water, wat zorgt voor adembenemende fotografische momenten. En probeer niet alleen een overzichtsfoto van de brug te maken, want die zijn er al genoeg. Kijk of je bepaalde details kunt vinden die je kunt fotograferen of maak een foto tijdens bijzondere omstandigheden, zoals bijvoorbeeld mist.
De kubuswoningen van Piet Blom
De kubuswoningen van architect Piet Blom zijn een van de hoogtepunten van de Nederlandse architectuur. Deze bijzondere kubusvormige huizen staan op palen en lijken op rechtopstaande kubussen. Het fotograferen van de kubuswoningen biedt mogelijkheden om te spelen met geometrie en het creëren van intrigerende composities. Er staan 38 van deze woningen in Rotterdam en 18 in Helmond.
De Zaanse Schans
Deze historische wijk in Zaandam staat vol met traditionele houten huisjes, molens, schuren en werkplaatsen. De karakteristieke groene huisjes met hun kenmerkende gevels creëren een indrukwekkende omgeving voor de architectuurfotograaf (en de toerist). Hier heb je de mogelijkheid om de charme van het oude Nederland vast te leggen en een reis terug in de tijd te maken.
Kinderdijk
Misschien wel een van de meest gefotografeerde landschappen van Nederland: de molens van Kinderdijk. Deze negentien prachtige windmolens, die ooit werden gebruikt om het waterpeil te reguleren, creëren een betoverend landschap en bieden ongeëvenaarde mogelijkheden voor het vastleggen van traditionele Nederlandse architectuur in een mooie omgeving. De truc is hier vooral om met een foto thuis te komen die toch bijzonder is, want er zijn er al miljoenen van gemaakt en veel mensen kennen deze molens al. Kijk eens of je de molens in bijzondere omstandigheden kunt fotograferen. Bijvoorbeeld in dichte mist, met een grote donderwolk die boven de molens hangt of met schaatsende mensen op de voorgrond, in de winter.
Hopelijk hebben de technieken en voorbeelden in dit blog je warm gemaakt om zelf aan de slag te gaan met architectuurfotografie. Het is een tak van sport die ontzettend veel mogelijkheden biedt en daar zit vaak de moeilijkheid. Alles moet kloppen. Compositie, het weer, de beeldbewerking en niet te vergeten: een prachtig gebouw. Veel succes als je zelf aan de slag gaat met architectuurfotografie.