Het fotograferen in de stad is een van mijn favoriete bezigheden. Stadsfotografie biedt talloze mogelijkheden: interessante architectuur, bijzondere mensen en prachtige schaduwen. Bovendien is het laagdrempelig; je hebt niet veel apparatuur of voorbereiding nodig. Met een simpele camera en een mooie stad kan ik me uren vermaken. In dit artikel ontdek je de veelzijdigheid van stadsfotografie en leer je hoe je zelf aan de slag kunt gaan.
Wat is stadsfotografie?
Stadsfotografie omvat verschillende disciplines binnen de fotografie. Voor mij springen architectuurfotografie en straatfotografie er meteen uit. Beide soorten komen perfect tot hun recht in een stedelijke omgeving en bieden eindeloze mogelijkheden.
Straatfotografie: het dagelijkse leven vastleggen
Mijn persoonlijke favoriet binnen stadsfotografie is straatfotografie. Het liefst trek ik op een drukke zaterdagmiddag de stad in, gewapend met mijn camera. Straatfotografie draait om het vastleggen van alledaagse momenten, zoals mensen die de weg zoeken of iemand die een zware koffer een trap op tilt. Het zijn juist deze herkenbare, vaak humoristische situaties die zo boeiend zijn.
Candid straatfotografie
De onderstaande foto maakte ik tijdens een fotowandeling met de Fotografie Community in Rotterdam. Een mevrouw droeg een zware koffer de trap op. Om de foto ongemerkt te maken, fotografeerde ik vanuit de heup, zodat de mevrouw niet zou opmerken dat ze in beeld werd gebracht. Dit illustreert goed dat je je nauwelijks kunt voorbereiden op straatfotografie. Het moment moet zich aandienen, en de timing is cruciaal.
Deze foto is een voorbeeld van candid straatfotografie. Dit is een vorm van straatfotografie waarbij je dicht op je onderwerp staat en je camera fungeert als een soort “fly on the wall.” Als fotograaf probeer je hiermee een inkijkje te geven in alledaagse taferelen op straat. Humor en herkenning in de situatie maken deze stijl vaak het meest effectief.
Architectuur en straatfotografie combineren
Een andere mogelijkheid voor straatfotografen is om straatfotografie te combineren met gebouwen. Dit kan erg interessant zijn, en je kunt je hier enigszins op voorbereiden. Zelf doe ik dat door op internet te kijken naar straatfoto’s van andere fotografen in dezelfde stad, bijvoorbeeld via Google Afbeeldingen of Instagram. Zo ontdek je alvast de mooie plekjes die de stad te bieden heeft. Toch blijft het belangrijk om ook ter plekke goed om je heen te kijken.
Een bekende fotograaf die architectuur en straatfotografie combineert is Benny van den Bulke. Hij maakt prachtige gestileerde foto’s in zwart-wit. Ik heb eens een videoportret over hem gemaakt voor ons Fotocafé ledenwebinar. Bekijk hieronder de video over de straatfotografie van Benny.
De onderstaande foto maakte ik in de fietsenstalling op het 18 Septemberplein in Eindhoven, een architectonisch hoogstandje van een bekende ontwerper. De fietsenstalling heeft aan beide kanten grote buisvormige ingangen met roltrappen die naar de fietskelder leiden. Deze buizen zijn voorzien van een deels glazen dak, wat ze erg interessant maakt om te fotograferen.
Op deze plek zijn talloze mogelijkheden voor creatieve foto’s. Je kunt bijvoorbeeld op de roltrap gaan staan, fotograferen vanuit een laag of hoog standpunt, of de persoon op de roltrap van voren of van achteren vastleggen. De opties lijken eindeloos, en misschien zijn ze dat ook wel. Hoewel dit een bekende locatie is voor straatfotografen, is elke foto toch weer net iets anders.
Architectuurfotografie: de stad als kunstwerk
Als straatfotografie niet helemaal jouw ding is, kun je je ook richten op een andere vorm van stadsfotografie: architectuurfotografie. Ook dat kan ontzettend interessant zijn. Wil je de nadruk puur op de architectuur leggen, dan is zondagochtend vaak een betere keuze dan zaterdagmiddag. Het is dan rustiger en je kunt makkelijker fotograferen zonder mensen in beeld. Dat werkt vaak het beste. Als er mensen op de foto staan, vraagt de kijker zich vaak af: wie is die persoon? Waarom staat die daar? Er bestaat dan een risico dat de persoon onbedoeld het onderwerp van de foto wordt, vooral als hij of zij herkenbaar in beeld is. Een rustige dag is in zo’n geval ideaal.
Kijk goed naar de details van de stad
Bij architectuurfotografie is het belangrijk om goed om je heen te kijken. Focus niet alleen op gebouwen, want er is zoveel meer te zien. Ook bruggen kunnen een fantastisch onderwerp zijn voor architectuurfotografie, en die hebben we in Nederland genoeg. De onderstaande brug fotografeerde ik in Nijmegen. Om te voorkomen dat ik een typisch toeristisch plaatje maakte – zoals de duizenden die al op internet staan – koos ik ervoor de brug te fotograferen met een open kader. Dat betekent dat het hoofdonderwerp buiten de kaders van de foto doorloopt. Dit geeft de foto een ander effect: hij roept vragen op in plaats van alleen antwoorden te geven. Als kijker vraag je je bijvoorbeeld af: welke brug is dit? Wie maken er gebruik van? Is het een grote of kleine brug? Deze aanpak biedt meer ruimte voor verbeelding dan een overzichtsfoto van de hele brug. Dat laatste kan ook prima, maar het resultaat is vaak wat voorspelbaarder.
Stadsfotografie in het donker
Om mooie foto’s te maken in de stad hoeft het geen zonnige dag te zijn. Ook wanneer het donker is, kun je prachtige foto’s maken. Het is een compleet andere beleving: de gebouwen zijn verlicht en overal zie je lampjes van auto’s, fietsers, reclameborden, en meer. Dit biedt totaal andere mogelijkheden dan overdag.
Fotograferen in het donker vraagt wel om een meer specifieke voorbereiding. Een statief is bijna onmisbaar, omdat je door het gebrek aan licht vaak met een langere sluitertijd fotografeert. Als je uit de hand fotografeert met een lange sluitertijd, ontstaat er al snel bewegingsonscherpte in je foto, wat niet altijd wenselijk is. In dit artikel lees je meer over hoe je het beste in het donker kunt fotograferen.
Een mooi voorbeeld van stadsfotografie in het donker is het project 100% Den Haag en 100% Rotterdam van Ivo Mosterd en Tino van Dam. Den Haag en Rotterdam zijn beide grote steden die dicht bij elkaar liggen, maar ze hebben een totaal ander karakter. In dit gezamenlijke project hebben Ivo en Timo deze verschillen prachtig in beeld gebracht. Wat meteen opvalt in hun foto’s, is dat ze allemaal in het donker zijn gemaakt. Er zijn geen herkenbare mensen te zien op de beelden, zodat niets afleidt van de sfeer. Toch ademen de foto’s geen stilte. Door trams, fietsers en auto’s vast te leggen met een lange sluitertijd, wordt duidelijk dat deze steden zelfs ’s nachts volop in beweging zijn.
Ivo heb ik eens mogen portretteren in een video over fotograferen in het donker voor ons Fotocafé-webinar. Bekijk hieronder het resultaat, waarin Ivo verschillende relevante technieken deelt.
Welke lens voor stadsfotografie?
Ik organiseer regelmatig fotowandelingen voor onze fotoclub, en een veelgestelde vraag van deelnemers is: welke lens heb ik nodig? Daar help ik je graag mee! Bij stadsfotografie zijn er verschillende lenzen geschikt, afhankelijk van wat je wilt fotograferen.
Veel mensen denken meteen aan een groothoeklens, en dat is inderdaad een uitstekende keuze. Een lens met een zoombereik van bijvoorbeeld 16-35 mm of 14-24 mm wordt vaak gebruikt. Hiermee kun je veel van de omgeving in beeld brengen en spelen met perspectivische vertekening en leidende lijnen. Hieronder zie je een voorbeeld. Met een groothoeklens heb ik mijn camera dicht bij het rooster van het hemelwaterafvoer geplaatst. Hierdoor ontstaan leidende lijnen die naar achteren lopen en een sterk gevoel van diepte geven. De perspectivische vertekening zorgt voor een extra interessant effect: de gaten in het rooster vlak bij de camera lijken net zo groot als het hoofd van de hardloper. Natuurlijk is dat in werkelijkheid niet zo, maar dit effect ontstaat door de groothoeklens en het lage standpunt.
Maar er zijn meer mogelijkheden als het gaat om lenzen voor stadsfotografie. Ook een zoomlens of zelfs een telelens kan verrassende resultaten opleveren. Het voordeel van een telelens is dat je beter met scherptediepte kunt spelen. Hiermee kun je bijvoorbeeld een fietser of wandelaar onscherp vastleggen, waardoor je een doorkijkeffect creëert. Dit geeft je foto meer diepte.
De onderstaande foto maakte ik in Groningen. Ik gebruikte het wiel van een gestalde fiets als doorkijkje. Omdat het wiel onscherp is, trekt het niet alle aandacht, maar voegt het wel een interessante laag toe aan de compositie.
Fotogenieke steden voor stadsfotografie
Nederland en België hebben veel fotogenieke steden die talloze mogelijkheden bieden voor stadsfotografie. Vaak hoef je niet eens ver van huis te gaan om prachtige stadsgezichten vast te leggen. En zelfs als je alleen even snel de stad in gaat voor een boodschap: neem je camera eens mee. De mooiste taferelen doen zich vaak voor op onverwachte momenten, en het is zonde als je camera net thuis ligt wanneer dat gebeurt.
Bij de Fotografie Community organiseren we regelmatig fotowandelingen. Bijna ieder weekend zijn we wel ergens met een groepje fotografen op pad in een stad. Door deze wandelingen heb ik inmiddels behoorlijk wat ervaring opgedaan met stadsfotografie. Hieronder vind je een overzicht van mijn favoriete steden om te fotograferen.
Rotterdam
Rotterdam is een van mijn favoriete steden voor stadsfotografie.De stad heeft een moderne en frisse uitstraling. De hoge gebouwen en innovatieve architectuur geven Rotterdam de allure van een wereldstad, en als fotograaf zul je je er niet snel vervelen.
Een van de mooiste locaties is bijvoorbeeld Rotterdam Centraal. Dit iconische gebouw biedt talloze mogelijkheden, zowel binnen als buiten. Probeer hier wel de standaard toeristische foto van de voorkant met de punt van het gebouw te vermijden. Dit overzichtsbeeld is al zo vaak gemaakt en is niet echt origineel.
Een ander veel gefotografeerd ontwerp is de Erasmusbrug. Dit boegbeeld van Rotterdam is een prachtig object om te fotograferen. Ook hierbij zou ik proberen om toch een originele foto te maken. Vanaf de kade is deze brug al vaak gefotografeerd. Een interessanter standpunt is door bijvoorbeeld onder de brug te gaan staan zoals ik bij de onderstaande foto gedaan heb.
Antwerpen
Onlangs brachten we een bezoek aan Antwerpen tijdens een fotowandeling. Antwerpen is een stad die zich uitstekend leent voor stadsfotografie. Het centraal station van Antwerpen is bijvoorbeeld erg fotogeniek en heeft een totaal andere uitstraling dan dat van Rotterdam. Antwerpen Centraal staat bekend om zijn oude architectuur, met indrukwekkende kunstwerken en verfijnde details.
Een van mijn favoriete plekken, net buiten het centrum van Antwerpen, is de Sint-Annatunnel. Deze tunnel verbindt de binnenstad met de Linkeroever en is een lange, karakteristieke buis die prachtig is om te fotograferen. De onderstaande foto maakte ik in deze tunnel.
Wil je meer weten over Antwerpen? Lees dan het verslag van de fotowandeling die we daar hebben gemaakt.
Alkmaar
Een andere stad die zich uitstekend leent voor stadsfotografie is Alkmaar. Tijdens een fotowandeling met onze club heb ik deze stad bezocht, en ik was aangenaam verrast door de oude, smalle straatjes en charmante bruggetjes. Het is een typisch oer-Hollands tafereel. Ik denk dat Alkmaar zowel op een drukke als op een rustige dag interessant is om te fotograferen. Wij waren er op een drukke dag, wat ons de kans gaf om veel mensen in de stad vast te leggen.
De onderstaande foto maakte ik op de weekmarkt, een echte straatfoto. Hierbij fotografeerde ik vanuit de heup, zonder door de camera te kijken. Dit is een gok, en het resulteert vaak in mislukte foto’s. Maar het grote voordeel is dat niemand doorheeft dat je een foto maakt, wat zorgt voor natuurlijke, ongedwongen beelden. En als de kadrering toevallig precies goed valt, krijg je een prachtige foto waarbij mensen zich afvragen: hoe heb je deze foto van zo dichtbij kunnen maken?
Doesburg
Ben je op zoek naar een mooie oude stad die minder masaal is dan Rotterdan, Antwerpen of Alkmaar, dan is Doesburg een goed optie. Ook hier zijn we dit jaar geweest voor een fotowandeling. Doesburg is een oude Hanzestad met vele monumenten en oude huizen.
De onderstaande foto maakte ik van het Stadhuis van Doesburg. Je ziet hier een reflectie in het water. In doesburg heb je veel mogelijkheden om reflecties te fotografeen. Bijvoorbeeld in de ramen van de huizen. Die hebben vaak geen voortuin dus op die manier kun je daar goed gebruik van maken. En als het regent, kun je dus ook relecties vinden in waterplassen op straat. Deze foto heb ik trouwens gemaakt door zelf een plas te maken met een flesje water. En dat is meteen een goede tip. Als je in de stad gaat fotograferen, neem altijd een extra flesje water mee voor reflecties.
Landschaftspark Duisburg-Nord
Een van mijn favoriete locaties voor stadsfotografie is het Landschaftspark Duisburg-Nord. Hier vind je oude hoogovens uit de staalindustrie en diverse bijbehorende complexen. “Verlaten” is misschien niet helemaal het juiste woord, want tegenwoordig is het een levendige plek, vooral in de zomermaanden. Dit maakt het ideaal als je van straatfotografie houdt.
In het park vind je oude hoogovens, turbines, koelsystemen en allerlei andere apparaten en machines waarvan ik de naam niet eens weet. Het is prachtig om te fotograferen en indrukwekkend om te zien. Als de zon schijnt, kun je spelen met schaduwen, zoals ik deed bij de onderstaande foto.
Ook regenachtig weer is perfect voor deze urban locatie. Het grauwe en grijze weer sluit goed aan bij de roestbruine stalen constructies. En als het net heeft geregend, kun je je uitleven met reflectiefotografie.
Hopelijk heb ik je in dit artikel kunnen inspireren en enthousiast gemaakt om zelf te gaan fotograferen. Lijkt het je leuk om eens mee te gaan met een van onze fotowandelingen of workshops? Je bent van harte welkom! Vraag gerust een gratis proeflidmaatschap aan om te ontdekken of wij de fotoclub zijn die bij je past!
