Wanneer je een camera koopt, krijg je vaak het advies om meteen een UV-filter aan te schaffen. Maar wat is een UV-filter eigenlijk, en is het de investering waard? In dit artikel bespreken we het nut van zo’n filter voor je camera, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken.
Wat is een UV-filter voor je cameralens?
Een UV-filter is een dun glazen element dat je op de lens van je camera schroeft. Oorspronkelijk was dit filter bedoeld om ultraviolette straling te blokkeren. Dit was vooral belangrijk bij analoge camera’s, omdat filmrolletjes gevoelig waren voor UV-licht. Onder bepaalde omstandigheden kon dit een blauwe waas op de foto veroorzaken. Digitale camera’s hebben hier geen last van, omdat ze niet gevoelig zijn voor UV-licht. Je zou dus prima zonder UV-filter kunnen fotograferen.
Toch wordt een zo’n nog steeds veel gebruikt, maar nu vooral om je frontlens te beschermen tegen krassen en vuil. Als je lens ergens tegenaan stoot, raakt in het ergste geval alleen het filter beschadigd. Dat is een stuk goedkoper om te vervangen dan een dure lensreparatie.
De voordelen van een UV-filter
1. Bescherming van je lens
Het grootste voordeel van een UV-filter is dat het dient als een beschermlaag voor je lens. Stof, krassen, zand, water en vingerafdrukken komen niet op de lens zelf, omdat het filter deze opvangt. In het geval van schade hoef je alleen het filter te vervangen, wat aanzienlijk goedkoper is dan het vervangen of repareren van een dure lens. Ook tijdens het schoonmaken biedt een filter voordelen: je reinigt het filter in plaats van de lens zelf, die hierdoor altijd schoon blijft.
2. Verbetert de beeldkwaliteit onder bepaalde omstandigheden
Hoewel moderne camera’s en lenzen minder gevoelig zijn voor UV-straling, kan een UV-filter nog steeds een subtiele invloed hebben op de beeldkwaliteit. Vooral in omgevingen met veel UV-straling, zoals in de bergen of aan zee, kan een het filter helpen om ongewenste blauwtinten te verminderen.
3. Geen effect op belichting
Een UV-filter is volledig transparant en heeft geen invloed op de belichting van je foto’s. Dit betekent dat je geen aanpassingen hoeft te maken in je instellingen wanneer je het filter gebruikt. Ook blijft de beeldkwaliteit onaangetast, mits je een filter van goede kwaliteit gebruikt. Omdat sommige fotografen beweren dat een UV-filter wél negatieve invloed heeft op de beeldkwaliteit, besloot ik dit zelf te testen.
Voor de onderstaande twee foto’s heb ik mijn camera op een statief geplaatst en exact dezelfde instellingen gebruikt. De eerste foto is zonder filter gemaakt, terwijl de tweede foto met een filter voor de lens is genomen. Zie jij het verschil?
Er zit dus geen verschil tussen beide foto’s. Ik wil hierbij wel benadrukken dat ik een van de beste UV-filters heb gebruikt, voorzien van dubbele ontspiegeling. Bij goedkopere filters of onder andere lichtomstandigheden zou er mogelijk wél een (minimaal) verschil zichtbaar kunnen zijn.
Hieronder een video die ik gemaakt gemaakt heb over mijn onderzoek naar de invloed van een UV-filter op de beeldkwaliteit.
De nadelen van een UV-filter
Heeft een UV-filter ook nadelen? Ja, maar deze zijn beperkt. Toch is het goed om rekening te houden met het volgende:
1. Invloed op beeldkwaliteit
Goedkope filters kunnen de beeldkwaliteit juist negatief beïnvloeden. Ze kunnen ongewenste reflecties of lensflare veroorzaken, vooral bij fotograferen in fel licht, zoals tegen de zon in. Het is daarom belangrijk om te investeren in een kwalitatief goed filter, vooral als je een hoogwaardige lens gebruikt. Een ketting is immers zo sterk als de zwakste schakel, en met een goedkoop filter kun je de voordelen van een dure lens tenietdoen.
2. Meer kans op vignettering
Als je een groothoeklens gebruikt, is het verstandig om een filter met een extra dunne rand te kiezen. Door de brede beeldhoek van een groothoeklens bestaat de kans dat het filter zichtbaar wordt in de hoeken van de foto, waardoor deze donkerder worden. Dit effect wordt vignettering genoemd. Met een filter met een dunne rand heb je hier veel minder snel last van.
3. Extra investering
Een goed UV-filter is vaak wat duurder, vooral bij grotere filtermaten. Prijzen van 100 tot 150 euro zijn dan niet ongebruikelijk. Als je een goedkope lens hebt waar je weinig waarde aan hecht, kun je overwegen om de investering in een beschermingsfilter achterwege te laten.
Wanneer is een UV-filter nuttig?
1. Reizen in uitdagende omgevingen
Als je fotografeert in stoffige, natte of zanderige omgevingen, biedt een filter een extra beschermlaag voor je lens. Het filter kan eenvoudig worden schoongemaakt, zonder dat je je zorgen hoeft te maken over het risico op onherstelbare schade aan je lens.
2. Outdoor fotografie
Bij landschapsfotografie in bergachtige gebieden of aan zee kan een UV-filter helpen om een subtiele blauwe waas in je foto’s te verminderen.
3. Dagelijkse bescherming van de lens
Als je regelmatig fotografeert en je lens optimaal wilt beschermen tegen krassen en vuil, is een UV-filter een logische keuze.
Waar moet je op letten bij de aanschaf van een UV-filter?
1. Kies de juiste filtermaat
Als je een UV-filter aanschaft, zijn er drie belangrijke zaken om rekening mee te houden. Allereerst de filtermaat. Er zijn veel verschillende maten, dus zorg ervoor dat je een UV-filter koopt met dezelfde diameter als je lens. De diameter van je lens kun je terugvinden op de lens zelf. Dit staat meestal vermeld aan de boven- of onderkant, of soms aan de rand bij het schroefdraad voor het filter.
2. Kies een goed UV-filter
Laat je niet verleiden door een goedkoop UV-filters die je al voor twee tientjes kunt kopen. Kies voor een filter van een gerenommeerd merk. Deze filters zijn ontspiegeld en hebben een aluminium ring, wat zorgt voor duurzaamheid en minimale invloed op de beeldkwaliteit. Zo ben je verzekerd van een filter dat je foto’s niet negatief beïnvloedt.
3. Kies een filter met een dunne ring
Deze tip is vooral relevant als je een groothoeklens gebruikt. Zoals eerder genoemd, bestaat bij een groothoeklens een grotere kans dat een deel van het filter zichtbaar wordt op de foto. Een filter met een dunne ring minimaliseert dit risico. Veel merken bieden speciale series met een extra dun ontwerp. Bij een gewone lens hoef je hier doorgaans geen rekening mee te houden.
Alternatieven voor een UV-filter
Sommige fotografen kiezen ervoor om geen beschermingsfilter te gebruiken en vertrouwen in plaats daarvan op een lensdop en zonnekap voor bescherming. Een zonnekap biedt niet alleen bescherming tegen fysieke schade maar vermindert ook lensflare en verhoogt de contrasten in je foto’s.
